Noodzaak gebiedsgerichte benadering voor meer (bijen)biodiversiteit

Binnen het Zuid-Limburgse initiatief Boshommellandschap Geuldal werken 12 partijen samen aan bij-vriendelijk beheer van het Geuldal. Dat is een uniek, afwisselend gebied met veel voor Nederland zeldzame bijensoorten. Doel van het initiatief is het stimuleren van meer en verschillende soorten bijen. Ze nemen hiervoor landschapsbrede maatregelen, waardoor de biodiversiteit waarschijnlijk toeneemt. Wageningen University & Research meet de effecten van het beheer.

Kort geleden verscheen een wetenschappelijk paper waarin is samengevat wat men probeert te bereiken in het boshommellandschap. En waarom ze dat op deze manier doen. Aan dit paper werkte onder andere Wageningen University & Research mee.

Gebiedsgerichte natuurbeschermingsstrategie
Onze huidige natuurbeschermingsstrategie richt zich vooral op bescherming van natuurreservaten. Toch blijft de biodiversiteit afnemen. Om deze negatieve ontwikkeling om te buigen zijn aanvullende maatregelen nodig, maar ook maatregelen die elkaar aanvullen.

Het Engelstalige wetenschappelijke artikel ‘Integrating biodiversity conservation in wider landscape management: Necessity, implementation and evaluation’ gaat over een gebiedsgerichte natuurbeschermingsstrategie. Deze zorgt voor het organiseren, samenvoegen en evalueren van de activiteiten van landgebruikers:
•    op boerenland;
•    in de openbare ruimte;
•    in natuurgebieden.

Positieve ontwikkeling biodiversiteit
Voor een positieve ontwikkeling van de biodiversiteit wordt een combinatie van ecologische randvoorwaarden en gebiedseigenschappen bepaald. Deze zijn opgenomen in een set Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s). Dit zijn graadmeters om prestaties meetbaar te maken. Voor bestuivers kan dat bijvoorbeeld een minimum percentage van het landschap met bloeiende vegetatie zijn. Het is belangrijk om de relaties tussen de KPI’s, uitgevoerde maatregelen en biodiversiteit te volgen en evalueren. Je ziet dan of de eerste aannames kloppen. En het verbetert daarnaast ook de effectiviteit van de maatregelen volgens het principe doen-leren-beter doen.

Beloning landgebruikers
Om de effectiviteit van de maatregelen te evalueren, bepaal je de ontwikkeling van biodiversiteit in zowel gebieden met als zonder beheer. Waarbij ook kan worden opgeschaald naar gebiedsniveau. De relatie tussen biodiversiteit en KPI’s kan worden gebruikt in verdienmodellen. Hiermee beloon je landgebruikers voor hun inspanningen. We verwachten dat deze beloning sterk kan helpen bij de gebiedsgerichte benadering voor meer biodiversiteit.

Door de relatie tussen biodiversiteit en KPI’s wetenschappelijk te onderbouwen, vergroten we het draagvlak en het enthousiasme. En maken we partijen buiten het gebied enthousiast om ook mee te doen.

Deltaplan Biodiversiteitsherstel
Dit artikel geeft een sociaal-ecologische uitwerking van de benadering. Deze komt ook naar voren in het Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Veel partijen in het Zuid-Limburgse initiatief Boshommellandschap Geuldal brengen deze benadering in de praktijk.

Lees meer over het initiatief Boshommellandschap Geuldal
En kijk hier voor meer informatie over het Deltaplan Biodiversiteitsherstel

Referentie: Kleijn, D., Biesmeijer, J.C., Klaassen, R.H.G., Oerlemans, N., Raemakers, I., Scheper, J. & Vet, L.E.M. (2020) Integrating biodiversity conservation in wider landscape management: necessity, implementation and evaluation. Advances in Ecological Research, 63, 127-159. Verkrijgbaar via: David.Kleijn at wur.nl.