#EUPollinators: behoud van bestuivers in Europa

Marten Schoonman neemt ons mee in de informatiebronnen en tools voor bestuivers binnen Europa. Marten is adviseur in de groep Biodiversiteit en Samenleving bij Naturalis en bestuurder van het honingbijen gezondheid platform BEEP. Hij zet eerst de informatiebronnen en tools voor Nederland op een rij. Daarna laat hij zien welke informatie in Europa beschikbaar is over bestuivers. Marten vertelt dat het niet makkelijk is om de situatie van bestuivers in Europa in kaart te brengen. Naturalis heeft hierin sinds dit jaar een rol gekregen. Hij sluit af met concrete tips wat jij kunt doen voor bestuivers.

In Nederland zijn tal van bijeninitiatieven om de bestuivende insecten te ondersteunen, bijvoorbeeld door bloemenweides en bijvriendelijke beplanting in tuinen. Vaak zijn deze verbonden aan de Nationale Bijenstrategie. Ook zijn er kennisnetwerken en adviezen te vinden op Kennisimpuls bestuivers en Wegwijzer Bestuivers. En in 2021 zijn er digitale hulpmiddelen bijgekomen, zoals Hulp voor bestuivers voor landschapselementen en beheeradvies en Bloeibogen voor plantadvies voor specifieke bijensoorten. Een schat aan informatiebronnen en tools zijn dus beschikbaar in Nederland. Maar hoe zit dit in de rest van Europa? What’s buzzing?



Op de website ‘EU Pollinator Information Hive’ is het antwoord op de bovenstaande vraag te vinden. Deze site is onderdeel van de in 2018 gestarte ‘EU Pollinators Initiative’, een EU-brede strategie om de achteruitgang van bestuivers aan te pakken. Het loopt tot 2030 en heeft als focus: kennis, bewustwording en actie. Een scala aan doelgroepen kunnen gebruik maken van de site: burgers, wetenschappers, activisten, boeren, boswachters, imkers, bedrijven en overheden. Het bevat onder andere een kaart met bestuiversorganisaties en -campagnes verspreid over heel Europa.

De uitdagingen waar bestuivers voor staan, uit ‘Citizens for pollination conservation: a practical guidance’.

De ernst van de zaak
Er zijn vele soorten bestuivers: bijen, zweefvliegen, vlinders, motten, wespen, kevers en andere vliegensoorten. Over de uitdagingen die de circa 2000 Europese bijensoorten ondergaan, wordt op de Information Hive geschreven: “Eén op de tien Europese bijensoorten is met uitsterven bedreigd. Uit hetzelfde IUCN rapport blijkt echter dat de status van meer dan 50% van de bijensoorten in Europa onbekend is, wat betekent dat een veel groter deel van de Europese bijensoorten in de problemen zou kunnen komen. Door hun belangrijke rol in bepaalde ecosystemen bedreigt dit de gezondheid van de natuur en onze voedselzekerheid en welzijn.” Voor wie meer over bestuivers, de rol van bestuiving en de menselijke invloed wil ontdekken is er het virtuele Pollinator Park.

Acties per EU-land
Welke acties er per EU-land genomen worden is op de EU pollinator-site op een rijtje gezet, waarbij gekeken is naar het percentage bedreigde soorten, plannen zoals een nationale strategie, kennis over bestuivers en de bedreigingen, bijeninitiatieven, bewustwording en samenwerking. Naast Kennisimpuls Bestuivers wordt ook Nederland Zoemt genoemd, een initiatief dat inmiddels voortgezet is in onder andere de prijswinnende Nederlandse bijentelling. Die bijentelling is zeer geschikt om met kinderen aan mee te doen. In Ierland is zelfs een plan samengesteld speciaal voor deelname door kinderen, het ‘Junior Pollinator Plan’ (pdf 12,3 MB). Het is onderdeel van een uitgebreide website met veel praktische tips.

Nog niet alle landen hebben een overkoepelend plan, een strategie. De ‘Coalition of the Willing on Pollinators’, ‘Promote Pollinators’ in het kort, kan landen daarbij helpen. Zo’n 30 landen zijn inmiddels aangesloten bij dit initiatief. Daarbij zal in 2022 de in Nederland ontwikkelde veranderingstheorie toegepast worden om te bepalen welke acties het verschil maken.

Monitoring
Het in kaart brengen van de status van bestuivers in Europa is zoals hierboven genoemd niet makkelijk. Er is nog veel onbekend. Een gedetailleerd plan, het EU-monitoringschema voor bestuivers, gaat daar verandering in brengen. De eerste stappen daarvan worden in 2022 gezet in het SPRING project, waarbij Naturalis burgers en specialisten zal trainen en de eerste ronden van brede monitoring in Europa vorm zal geven. Wat kun je vandaag al doen? Ben je iemand die de natuur in gaat en nieuwsgierig is? Dan kun je met foto’s van bestuivers via de ObsIDentify app al bijdragen aan wetenschappelijke gegevens, die de monitoring ten goede komen.

Praktische gidsen
Leuk, al die plannen en actie per land maar wat kan ik nu doen? In een serie praktische gidsen in de ‘Information Hive’ staat beschreven wat je kan doen in je eigen directe omgeving aan vergroening en verbloeming, wat je kunt doen in je buurt of op je werk, wat je kunt doen als consument, agrariër en/of bedrijf. En er is nog een hoop meer te ontdekken in de Information Hive. Dan terug naar de Nederlandse context, voor een recent overzicht van bronnen kun je terecht op de Kennisimpuls Bestuivers wegwijzer. En met je eigen initiatief kun je zelfs prijzen winnen zoals de European Bee Award!

Lees ook het artikel Nieuwe producten onderzoeksprogramma Kennisimpuls Bestuivers.