Ambassadeur in the spotlight: Ger van Laak

9 ambassadeurs werken met de Nationale Bijenstrategie (NBS) aan verschillende thema’s uit de Theory of Change (ToC). Zo helpen ze om van de acties in de ToC een succes te maken. In deze nieuwsbrief stellen we ambassadeur Ger van Laak voor van Yuverta. Hij is ambassadeur voor het thema 'educatie'. Waarom meldde hij zich aan als ambassadeur? Wat doet hij al voor bestuivers binnen zijn thema? En wat wil hij nog bereiken voor educatie?

Wat doet Yuverta
Van Laak is projectadviseur/-leider bij Yuverta, een onderwijsorganisatie voor vmbo, mbo en een leven lang leren. Yuverta verzorgt onderwijs over lucht en water en de groene leefomgeving. Dit noemen we ook wel onderwijs in het blauw-groene domein.

Yuverta leidt mensen op voor de grote opgaven waar we in Nederland de komende tientallen jaren voor staan. Zoals:

• De brede agrarische sector en de verduurzaming daarvan
• Biodiversiteit en natuur verbeteren
• De kwaliteit van water en waterhuishouding verhogen
• De afvalstromen verminderen
• Dierenwelzijn
• Duurzame verstedelijking
• Gezondheid en leefstijl
• De energietransitie
• Het klimaat

Ger van Laak: 'Ik was al veel bezig met het jaarlijkse Bijensymposium 'Limburgers bijeen voor bijen' en met biodiversiteit.'

Ambassadeur, een passende rol
Van Laak werd door Yuverta (Eerder Citaverde College) gevraagd om mee te doen aan de Nationale Bijenstrategie. Dit paste goed bij hem. Van Laak: 'Ik was al veel bezig met het jaarlijkse Bijensymposium ‘Limburgers bijeen voor bijen' en met biodiversiteit.' Citaverde College (inmiddels onderdeel van Yuverta) ondertekende de Nationale Bijenstrategie tijdens de eerste Conferentie Nationale Bijenstrategie in 2018. Van Laak: 'Ik was er zelf bij en begeleidde daar het gesprek met de partners over de doelen van de Nationale Bijenstrategie.'

Verschillende projecten
De projectadviseur werkt voor Yuverta aan veel andere projecten. Hij zoekt daarvoor financiering en brengt partijen bij elkaar. Maar hij bewaakt ook de rode draad. Veel van zijn projecten gaan over biodiversiteitverbetering. Deze dragen daardoor vaak bij aan een betere bed & breakfast voor (wilde) bestuivers.

Bij sommige projecten sluiten studenten aan. Zij hebben een actieve rol. Ook betrekt van Laak docenten zodat ze resultaten kunnen toepassen in hun lesmateriaal. De projectleider kijkt bij de projecten altijd naar de betekenis voor het onderwijs in Nederland. Van Laak: 'Zorgen de projecten voor vernieuwing? Of kunnen leerlingen zich hierdoor beter voorbereiden op de toekomst?'

Van Laak licht 4 van zijn projecten uit.

Symposium 'Limburgers bijeen voor bijen'
In 2015 namen Imkervereniging Horst & omstreken, Citaverde College (inmiddels Yuverta) en de provincie Limburg het initiatief voor de overeenkomst 'Limburgers bijeen voor bijen'. Hiermee wilden de initiatiefnemers het tij voor de (wilde) bijen en andere bestuivende insecten keren. De Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) ondertekende de overeenkomst samen met 20 andere Limburgse organisaties. Uit deze overeenkomst komt het symposium 'Limburgers bijeen voor bijen' voort. Vanaf die tijd organiseert jaarlijks een van de partners het symposium in Limburg.

Tijdens het Bijensymposium komen verschillende actuele onderwerpen aan de orde. Zo ging het in 2020 over 'bijen en buitengebied'. Vooral in dit gebied hebben bijen het na 7 jaar nationaal beleid nog steeds moeilijk. Deelnemers gingen in verschillende workshops en presentaties in gesprek over duurzame en grotere aanpassingen.

2022- editie: natuurinclusieve landbouw
In juli van dit jaar ging het Bijensymposium over natuurinclusieve landbouw in Limburg. Deelnemers kregen onder andere een toelichting op het uitvoeringsprogramma natuurinclusieve landbouw van de LLTB. En de provincie maakte daarbij bekend daarvoor één miljoen euro beschikbaar te stellen.

Daarnaast deelde het Louis Bolk Instituut zijn ervaringen met de maatregelen voor natuurinclusieve landbouw in een pilot Gemeenschappelijk landbouwbeleid.
Je bekijkt een sfeerimpressie van het symposium op de website van organisator LLTB. Bekijk ook eens de presentaties, foto's en video's van eerdere symposia.

Ger van Laak: 'Voor mbo'ers is er geen geschikt en aantrekkelijk lesmateriaal over faunabeheer.'

Faunabeheer in de Limburgse praktijk 
Een 2e project gaat over de kennis en expertise van mbo's over faunabeheer. Wat hebben mbo'ers nodig in de agrarische sectoren om bij te dragen aan de bescherming van de Limburgse en landelijke fauna? Agrarische sectoren zijn: agri, natuur, leefomgeving en recreatie. In dit project gaat het om wetenschappelijke kennis over faunabeheer en biodiversiteit toegankelijk en aantrekkelijk maken voor het mbo. Maar ook voor MKB-ondernemers/werknemers in de agrarische sector.

Faunabeheer staat voor maatregelen die ervoor zorgen dat mens en natuur beter naast elkaar kunnen bestaan. Het gaat dan om maatregelen waardoor soorten betere kansen hebben op overleven. En maatregelen die schade en/of overlast beperken.

Aanleiding
'Voor mbo'ers is er geen geschikt en aantrekkelijk lesmateriaal over faunabeheer,' vertelt Van Laak. Maar er is wel actuele kennis nodig om de fauna te beschermen. Overal in Nederland gaat de biodiversiteit achteruit. Ook de provincie Limburg staat voor een grote uitdaging om haar flora en fauna te beschermen. Een provincie die bekend staat om haar natuurlandschap en toerisme. Citaverde College nam daarom het initiatief voor Faunabeheer in de Limburgse praktijk. Samen met Wageningen Environment Research (WENR) zette ze het project op. 

Landelijke impact
Van Laak: 'We willen met dit project ook landelijke impact maken.' Daarom neemt het Groen onderwijs voor vmbo en mbo Nederland plaats in een klankbord- en stuurgroep. Ook  gaat Yuverta haar nieuwe lesmateriaal over diersoorten gratis beschikbaar maken.                                                                                         

Trots vertelt de projectleider: 'Als we wat verder zijn in het project sturen we de link naar het lesmateriaal ook aan alle biologiedocenten. Docenten kunnen dit dan opnemen in hun lespakket.' Het volledige lesmateriaal vind je vanaf het voorjaar 2023 op de net nieuwe website blauwgroen lespakket.

Biodiversiteitsmonitor melkveehouderij
Een project dat werkt volgens dezelfde methode is de Biodiversiteitsmonitor melkveehouderij. De biodiversiteitsmonitor maakt zichtbaar welke maatregelen landbouwers kunnen nemen voor biodiversiteitsherstel. Dit project is inmiddels afgerond, maar krijgt een vervolg voor open teelten.

Binnen dit project ontwikkelde Yuverta samen met Wageningen University & Research (WUR) lesmateriaal voor mbo 3 en 4. Studenten gebruiken dit materiaal om onderzoek te doen bij melkveebedrijven. Ze onderzoeken daar de mogelijke invloed van de bedrijfsvoering op de biodiversiteit en hoe hier andere keuzes in te maken. Dit doen ze samen met de melkveehouder.

Van Laak licht dit project graag uit, omdat het de actualiteit raakt. Van Laak: 'Dit project gaat over de transitie naar meer natuurinclusieve landbouw. En over alle uitdagingen rondom stikstof en verdienmodellen.'

Vervolgstappen
De projectleider kijkt uit naar het vervolg. 'Samen met WUR maken we van dit project een kopie voor de open teelten. Bijvoorbeeld voor de groenten-, fruit-, bollen-,-en boomteelt en voor vaste planten.' Ondertussen worden ook van beide versies gemaakt voor vmbo en mbo-2.

Ger van Laak: 'Partners en studenten verzamelen nu informatie over Nationaal Park De Meinweg. Zo kunnen we straks uitbreiden naar alle Nationale Parken.'

Biodiversiteitsstresstest 
Een ander project waar Van Laak voor Yuverta bij betrokken is, is de biodiversiteitsstresstest.nl. Deze test laat zien wat de kansen en knelpunten zijn voor meer biodiversiteit in jouw buurt. Daarvoor kijk je naar de uitdagingen waar jouw gemeente mee bezig is en naar de bijzondere diersoorten in jouw omgeving. Bij elke uitdaging lees je op de website hoe jij kunt helpen. Hierdoor draag je meteen bij aan een betere biodiversiteit.

Overheden, onderwijsinstellingen en het groene bedrijfsleven ontwikkelden samen de biodiversiteitsstresstest. Een uniek hulpmiddel om met elkaar in gesprek te gaan en actie te ondernemen voor een betere biodiversiteit.

Vervolgstappen
Inwoners uit de gemeenten Tilburg, Horst aan de Maas en Weert zien op de website Biodiversiteitsstresstest alle uitdagingen van hun gemeente. En hoe zij kunnen bijdragen.

En er volgen meer partijen met hun uitdagingen en maatregelen op de website. Door de (financiële) bijdragen van alle partners kan de test ook worden ingezet bij andere semioverheden. De partners vind je onderaan op de website. Van Laak is al bezig met een vervolg. 'Partners en studenten verzamelen nu informatie over Nationaal Park De Meinweg. Zo kunnen we straks uitbreiden naar alle Nationale Parken.'

Knabbelpad voor paard en ruiter
Een 4e project is het Knabbelpad. In juni openden Yuverta en HAS Venlo dit ruiterpad met een aantal andere partijen. Op dit bestaande ruiterpad worden planten en kruiden toegevoegd die gezond zijn voor paarden. En worden ongezonde planten verwijderd. Zo hebben paarden minder medicijnen nodig. En tegelijk zorgen de planten en kruiden voor meer biodiversiteit. Zo kunnen meer bestuivers en andere insecten hun bed & breakfast vinden.

Van Laak vertelt dat ze het aantal ruiterpaden en knabbelweides bij bedrijven en particulieren met paarden willen vergroten. Om zo nog meer biodiversiteit te creëren.

Bij dit project zijn verschillende partijen betrokken. Zoals:

• onderwijsinstellingen Yuverta, HAS en het Gilde College
• gemeente Horst aan de Maas
• terreinbeherende organisaties
• Koninklijke Horeca
• Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS)

Samenwerking
Van Laak werkt met veel verschillende partijen samen. Hij is nu nog op zoek naar nieuwe samenwerkingspartners voor zijn project Imkeronderwijs.

Dit project heeft als doel het imkeronderwijs te vernieuwen aan de hand van de doelstellingen van de NBS. Van Laak werkt hiervoor samen met 3 andere ambassadeurs, Aat Rietveld (Nederlandse Bijenhoudersvereniging), Frens Pries (InHolland / Lectoraat Duurzame bestuiving van gewassen en Van Hall Larenstein / Lectoraat Bijengezondheid) en met Arjen de Groot (WENR). Ze voegen hiervoor nieuwe onderwerpen toe, zoals de 'voedselconcurrentie tussen de honingbij en de wilde bij'. Maar ze werken ook aan een mogelijke certificering voor de opleiding en het houden van bijen. Van Laak zoekt voor dit project partners die (financieel) willen bijdragen.

Ger van Laak: 'Geloof er zelf in, doe wat je zegt en zeg wat je doet.'

Tips & tricks
We vragen Van Laak naar tips & tricks. Wat kunnen mensen doen die een initiatief willen opstarten voor het behoud van bestuivers? Hij geeft een paar heldere adviezen:

• 'Geloof er zelf in, doe wat je zegt en zeg wat je doet.
• Let op waar de energie al zit en gebruik die dan ook.
• Instemming en vertrouwen van beslissers in je eigen organisatie is cruciaal.
• Maak en onderhoud een relevant netwerk.
• De aanhouder, met tijd, wint.
• Kies om gekozen te worden.'

De projectadviseur helpt ook graag anderen die een initiatief willen opstarten. Je kunt hem bereiken via g.van.laak(at)yuverta.nl.

Meer weten over de projecten? Op de website blauwgroen lespakket vind je meer informatie over de genoemde projecten.