Nieuwe partner Nationale Bijenstrategie: Heijmans stelt zich voor

Graag laten we onze nieuwste bij-vriendelijke partner aan het woord. Bouwbedrijf Heijmans opende kort geleden hun natuurinclusieve en klimaatbestendige bedrijfstuin in Rosmalen. Een goede plek voor (wilde) bijen en andere bestuivers dus. Hoe pakte Heijmans dit aan? En wat doet het allemaal voor bestuivers? We stelden een paar vragen aan Hannako Bakker, adviseur Duurzaamheid: klimaatadaptatie & natuur en Raoul van Acker, ecoloog bij Heijmans.

Over Heijmans
Heijmans voert activiteiten uit voor wonen, werken en verbinden. Deze activiteiten vallen onder 3 bedrijfsstromen: 

1. Vastgoed
2. Bouw & Techniek
3. Infra

Makers van de gezonde leefomgeving
De activiteiten van Heijmans hebben op verschillende manieren invloed op de omgeving. De organisatie houdt zich onder andere bezig met:

• de aanleg en het onderhoud van infrastructuur;
• de ontwikkeling en bouw van woonwijken;
• de ontwikkeling, bouw en het onderhoud van kantoren.

Het bedrijf wil ook andere impact maken. Het wil meer doen voor de leefomgeving. Bakker: 'Heijmans wil de maker zijn van de gezonde leefomgeving. Zo'n omgeving kan niet bestaan zonder een gezonde bijenstand.' De adviseur legt dit verder uit: 'Verschillende bijenpopulaties staan nu onder druk. Bijen zorgen voor de bestuiving van ons voedsel. Daarnaast zijn ze noodzakelijk voor het voortbestaan van diverse planten. En ook voor de dieren die weer van die planten eten.'

Klimaatbestendige en natuurinclusieve bedrijfstuin
De nieuwe bedrijfstuin is een van de manieren waarop Heijmans zich inzet voor een gezonde leefomgeving. Het idee voor de meer biodiverse inrichting kwam door voortschrijdend inzicht, zegt Bakker. 'Collega's hebben al vaker iets gezegd over de weinig diverse inrichting van de tuin. Nu er in Nederland meer aandacht is voor de afname van biodiversiteit, was het tijd om hierop actie te ondernemen.'

Eerste meting biodiversiteit
Heijmans liet een van hun ecologen eerst een nulmeting voor biodiversiteit uitvoeren. Zo mat hij hoe het terrein scoort op biodiversiteit. Van Acker: Voor een bedrijfstuin was de score helaas niet bijzonder laag.' Hij voegt eraan toe: 'Maar dat zegt meer over de lage standaard voor bedrijfstuinen dan over de kwaliteit van het terrein.'

Raoul van Acker: 'We willen het terrein meerdere jaren monitoren en bepalen of onze keuzes leiden tot meer biodiversiteit.'

Meer biodiversiteit
Heijmans heeft geen referenties of graadmeters als het gaat om hoeveel de biodiversiteit moet toenemen in hun bedrijfstuin. En dat is ook niet hun doel. Van Acker: We meten vooral om te laten zien dat de biodiversiteit van een bedrijfstuin kan toenemen. We hebben geen plat cijfer als doel. We willen het terrein meerdere jaren monitoren en bepalen of onze keuzes leiden tot meer biodiversiteit.'

Groen-blauwe inrichting en bestuivers
Heijmans koos voor een groen-blauwe inrichting van het terrein. Dit is een terrein met ruimte voor water en voor groen. Bakker en Van Acker vertellen meer over de aanpak en geven voorbeelden van gemaakte keuzes. En wat deze voor (wilde) bestuivers betekenen.

Hannako Bakker: 'We vroegen groenaannemers om hun plan met de grootst mogelijke groen-blauwe impact te presenteren.'

Bakker: 'We vroegen groenaannemers om hun plan met de grootst mogelijke groen-blauwe impact te presenteren. Het bedrijf Beter Groen is daar als winnaar uit gekomen. Zo hebben we nu in onze tuin:

• gecomposteerde houtsnippers rondom de bomen. De houtsnippers voorkomen maaischade aan de bomen en het gevallen blad kan in de herfst blijven liggen. Ook beschermen ze de bodem beter tegen uitdroging in de zomer.
• een wadi met kruipwilg langs de kant. De kruipwilg is een redelijk vroegbloeiende inheemse plant, speciaal voor de vroege bestuivers. Aan de rand van de wadi hebben we een insectenhotel, de Bijmans ONE, geplaatst. Rondom dit hotel zaaiden we de grond in met een geschikt, inheems, kruiden- en bloemenmengsel. Ecologen van de provincie Noord-Brabant gaven dit mengsel een positieve beoordeling voor inheemse biodiversiteit. Daarnaast lieten we rond het insectenhotel open grond vrij voor bijen die in de grond nestelen.
• borders met vaste planten. Hiervoor vervingen we een deel van het gazon. We gebruikten voor de borders een plantenmix speciaal voor dit gebied met daarin 80% inheemse plantensoorten.' Deze soorten leveren gemiddeld een grotere bijdrage aan de biodiversiteit dan exoten, red. Heijmans werkte voor deze plantenmix samen met Lage Schaar, partner van de vaste planten.

Hannako Bakker: 'Bijen moeten kunnen nestelen in de natuurlijke plek die ze kiezen. Zolang dit door menselijk ingrijpen niet mogelijk is, biedt de Bijmans ONE uitkomst.'

Insectenhotel Bijmans ONE
Er is nog meer te vertellen over het insectenhotel. Deze heeft de naam Bijmans ONE. Het hotel heeft de vorm van het innovatieve tiny house, de Heijmans ONE. Van de restmaterialen die overbleven na productie van dit tiny house, maakte Heijmans het insectenhotel. Beiden staan naast elkaar op het terrein.

Bakker: 'De Heijmans ONE is bedoeld om tijdelijk in te wonen, zolang dit door omstandigheden nodig is. En de Bijmans ONE is bedoeld als tijdelijke woonplaats voor bijen. Bijen moeten kunnen nestelen in de natuurlijke plek die ze kiezen. Zolang dit door menselijk ingrijpen niet mogelijk is, biedt de Bijmans ONE uitkomst. We willen de Bijmans ONE graag op meer plekken inzetten.'

Aanvragen Bijmans ONE
Het Bijmans ONE pakket is nog in ontwikkeling. Voor plaatsing van dit hotel heeft Heijmans één belangrijke voorwaarde. Ook het omliggende gebied moet worden ingericht voor bijen. Zo ontstaat er een Bed én Breakfast.

Wil je de Bijmans ONE graag plaatsen? Neem dan contact op met Hannako Bakker via hbakker1 [at] heijmans.nl.

Meer bij-vriendelijke kantoren
Bakker en van Acker willen dat alle kantoren meedoen aan de activiteiten voor bestuivers. Bakker: 'Heijmans werkt in ruim 25 kantoren. Een deel daarvan is zelf al aan de slag gegaan om meer ruimte voor bij-vriendelijke ontwikkelingen te maken. We zien graag dat al deze kantoren een stap gaan zetten.'

Bedrijfstuin als voorbeeld
Beiden zijn enthousiast over de bedrijfstuin en hopen dat ander bedrijven hun voorbeeld volgen. Van Acker: 'Veel particulieren en bedrijven richten tuinen in met één doelgroep in hun hoofd: de mensen. Maar dan bekijk je het maar van 1 kant, vinden wij. Intensief beheer van goedkoop siergroen zonder ecologische waarde is uiteindelijk óók nadelig is voor de mens. Je kunt mens en natuur niet los van elkaar zien.' Beiden hopen dat meer bedrijven groenaannemers uitdagen op de waarde van hun plannen voor het totale natuurlijke systeem.

Bakker: 'Onze sector heeft een flinke impact op de omstandigheden van insecten. Toch zijn wij pas de eerste bouwer én ontwikkelaar die zich aansluit bij de Nationale Bijenstrategie.' Ze hopen dan ook dat andere bedrijven hun voorbeeld volgen en zich gaan inzetten voor bijen. En ze geven daarom ook tips voor de bedrijfstuin.

Raoul van Acker: 'De enige manier om verder te komen is door te gaan DOEN.'

Tips
'De kans dat je direct een perfecte tuin aanlegt is klein', zegt Van Acker. Soms is informatie nog te nieuw. Bijvoorbeeld over hoe je kunt aansluiten bij de lokale kwaliteiten van het gebied waarin de tuin ligt. En soms is er nog veel discussie. Zoals over wat nu écht goed is voor een gebied, voor bijen en voor biodiversiteit.

Het advies van Van Acker is dan ook: 'De enige manier om verder te komen is door te gaan DOEN.' Hij geeft daarvoor een paar tips:

• Zie je tuin als een ruimte waarin je mag experimenteren.
• Evalueer het begin.
• Monitor de ontwikkeling.
• Pas aan waar nodig.'

En de tuin hoeft niet mooi te zijn. De ecoloog is hier duidelijk over: 'Schoonheid is subjectief, tijdelijk, cultureel bepaald en een slechte graadmeter voor de kwaliteit van een stuk land.'

Bakker: 'Zorg dat ook goede partners meedoen. Dit kunnen collega’s zijn of externe partners. En laat je niet van je doel afbrengen. Niet voor de public relations, niet voor het geld en niet omdat het makkelijker is.'

Hannako Bakker: Werk je zelf als aanbestedende dienst? Vraag dan biodiversiteit en klimaatbestendigheid uit in de aanbesteding!'

Partnerschap
Heijmans kan op verschillende manieren wat betekenen voor partners. Bakker vertelt hierover wat meer.

Adviseren
'Heijmans heeft alle adviseurs in huis om goed te kunnen adviseren over een kwalitatieve inrichting van het landschap. Voor de lange termijn biedt werken vanuit de lokale ecologie en het lokale water en bodemsysteem heel veel meerwaarde voor:

• Bermen
• Stedelijk gebied
• Woonwijken
• Openbaar groen.'

Bakker voegt toe: 'Werk je zelf als aanbestedende dienst? Vraag dan biodiversiteit en klimaatbestendigheid uit in de aanbesteding!

Samenwerken voor het natuurlijke systeem
We werken daarnaast graag samen om op vernieuwende manieren bij te dragen aan het natuurlijke systeem. We willen de ideeën verder brengen en het liefst ook uitgevoerd zien. Dat is een van de krachten van Heijmans én haar partners.'