Zoemen zweefvliegen wel hard genoeg?

27 december 2020. - Bijen en zweefvliegen zoemen door te trillen met de vleugelspieren in hun borststuk. Veel bijensoorten maken hier handig gebruik van bij hun bloembezoek: door de trillingen laten de stuifmeelkorrels in de bloem los, zodat de bijen deze makkelijk kunnen verzamelen. In het Engels wordt dit buzz pollination ('zoembestuiving') genoemd. Dit truukje lijkt door zweefvliegen nauwelijks te worden toegepast (met zekerheid is dit slechts van één zweefvliegensoort bekend). Waarom eigenlijk niet? Ook zweefvliegen voeden zich immers gedeeltelijk met stuifmeel. Kunnen zweefvliegen misschien niet zo hard zoemen als bijen? Deze vraag stond centraal in een Brits onderzoek, waarvan de resultaten recent gepubliceerd zijn. 

Om verschillen in 'zoemcapaciteit' tussen zweefvliegen en bijen te onderzoeken, werden de frequentie, de acceleratie en de amplitude van de trillingen in hun borststuk gemeten bij 20 soorten zweefvliegen en 22 soorten bijen. Hieruit bleek dat zweefvliegen niet onderdoen voor bijen in hun zoemcapaciteiten, en dat zij wat deze betreft prima in staat zouden moeten zijn om stuifmeelkorrels los te trillen van de meeldraden in de bloemen. Zelfs kleine zweefvliegen als platvoetjes Platycheirus zouden dit moeten kunnen. Toch doen ze het niet. 

Zweefvliegen kunnen dus wel degelijk net zo goed zoemen als bijen. Waarom wordt het truukje van buzz pollination dan nauwelijks door zweefvliegen toegepast? De onderzoekers verklaren dit aan de hand van de verschillen in levenswijze tussen bijen en zweefvliegen. Hoewel zweefvliegen ook stuifmeel nodig hebben voor hun ontwikkeling, kunnen zij met veel kleinere hoeveelheden toe dan bijen. Bijen voeden namelijk hun larven  met stuifmeel, dat zij in grote hoeveelheden naar hun nesten transporteren. De larven van zweefvliegen hebben heel andere (uiteenlopende) voedingsgewoonten en alleen de volwassen vliegen voeden zich met stuifmeel, en dan nog in bescheiden mate. Zweefvliegen zouden dus veel minder baat hebben bij de ontwikkeling van buzz pollination dan bijen. Hierdoor is de kans dat dit gedrag in de evolutie ontstaat aanzienlijk kleiner. 

Het artikel is hier te vinden (geen open access).