Groot aanbod slechte bijenhotels

5 maart 2018. - Het bevorderen van bijen staat erg in de belangstelling. In het stedelijk gebied worden vaak bijenhotels geplaatst. Helaas werken nogal wat bijenhotels uit de handel niet of nauwelijks. Hoe moet het wel?

De lente staat voor de deur. Veel mensen bezoeken tuincentra om nieuwe planten te kopen voor hun tuin. Hier worden ook vaak allerlei bijenhotels aangeboden. Deze bestaan meestal uit stukken hout met geboorde gangen erin en holle stengels; hier kan een deel van de bijensoorten uit de tuin het nest in aanleggen. Met alle aandacht voor de achteruitgang van vliegende insecten en de soms lage prijzen van de hotelletjes, is de beslissing snel gemaakt. Eenmaal hangend in de tuin, volgt vaak een teleurstelling, want er zijn er bij die nauwelijks bijen aantrekken. Dikwijls zijn de diameters van de bamboestokjes te groot, zijn ze aan beide kanten open, zijn gangen geboord in plankjes in plaats van een houtblok, worden dennenappels, houtblokjes en spleetkastjes aangeboden, waar geen bijen en nauwelijks andere insecten gebruik van maken.

Vereisten

Wie van plan is nestelgelegenheid aan te schaffen voor bijen, kan onderstaand lijstje van vereisten gebruiken om in te schatten of een bijenhotel effectief zal zijn.

1. De diameter van de boorgangen en stengels varieert tussen de twee en negen millimeter. Hierdoor kunnen verschillende soorten bijen hun nesten maken. Kleinere of grotere gaten trekken nauwelijks bijen.
2. De diepte van de boorgang is liefst lang, zodat er meerdere nestcellen achter elkaar aangelegd kunnen worden.
3. De gaten of stengels moeten aan één kant dicht zijn, anders zullen de bijen er niet in nestelen.
4. De gangen moeten glad zijn van binnen. Het gebruikte hout kan daarom het beste hard zijn. Bovendien is dat veel minder gevoelig voor intrekkend vocht.
5. De gaten zitten bij voorkeur dwars op de ‘draad’ (=vezelrichting) zo ontstaan er minder snel scheuren in het hout die de gangen onbruikbaar maken. Maar in voldoende uitgewerkt, hard en gedroogd hout kan dat ook ‘kops’ (=in de vezelrichting) zijn.
6. Zorg dat er een waterdicht (metalen, plastic, rubber) afdakje tegen instromend regenwater is. Bijen nestelen droog en zo gaat ook het hout langer mee.

Goed werkend bijenhotel van hard hout en met verschillende typen gangen in hout en bamboe en een waterdicht afdakje (Bron: Pieter van Breugel).

Omgeving

Niet alleen de geboden nestelgelegenheid zelf bepaalt hoeveel bijen er de tuin in te lokken zijn, maar ook de directe omgeving is belangrijk voor bijen.

1. Plaats het bijenhotel op een zonnige plek. Bijenhotels op het noorden of onder de bomen worden niet door bijen gebruikt.
2. Vervang een bijenhotel waar weinig activiteit (meer) te zien is. Na een jaar of twee, drie worden veel bijenhotels minder geschikt vanwege scheuren, schimmelvorming en dergelijke. Zet het oude een jaar op een schaduwplek in de tuin, zodat eventuele laatste bewoners het kunnen verlaten.
3. Zorg voor een voedselrijke omgeving met veel inheemse bloemen van het vroege voorjaar tot de nazomer.
4. De meeste bijen sluiten hun nest af met aarde die goed aan elkaar kleeft, met name leem voldoet goed. Wie een heuveltje leem kan aanbieden, zal de bijen nog beter helpen.

Links: Een lathyrusbij vliegt leem aan om de nestgang te dichten (Bron: Pieter van Breugel). 

Rechts: Een grote bladsnijder bekleedt het nest met een blaadje (Bron: Pieter van Breugel).

Meer lezen

Bijenhotels zijn op allerlei manieren uit te breiden en in te richten. Het leukste is nog om ze zelf te maken. Via deze link en in het boek ‘Gasten van bijenhotels’ worden vele tips gegeven over het creëren van succesvolle nestelhulp voor bijen, én andere insecten.

Tekst: Pieter van Breugel & John Smit, EIS Kenniscentrum Insecten

Foto’s: Pieter van Breugel.