Ertsbijen worden verrassend oud
29 april 2021. - Ertsbijen zijn kleine, donkere, metaalglanzende bijtjes. In Nederland komt de blauwe ertsbij Ceratina cyanea voor. Deze bij is uniek onder de Nederlandse bijen in het feit dat zowel de mannetjes als de vrouwtjes als volwassen bij de winter doorbrengen. Ze doen dit in holle stengels, vaak van bramen. Ook groefbijen en hommels overwinteren in het volwassen stadium, maar hierbij doen alleen de vrouwtjes dit. Nieuwe resultaten uit een Tsjechisch onderzoek brengen verrassende zaken aan het licht over de overwinteringsgewoonten van ertsbijen.
De Tsjechische onderzoekers hebben de overwinteringsgewoonten van vier soorten ertsbijen, waaronder 'onze' blauwe ertsbij, nader onderzocht. Zij openden hiertoe duizenden stengeltjes (in speciaal voor dit doel gemaakte bijenhotels) op zoek naar nesten van ertsbijen en vonden er 1098. Voor de blauwe ertsbij bleek hieruit het volgende:
- blauwe ertsbijen overwinteren meestal altijd in hun eentje (andere soorten ertsbijen doen dit vaker samen met soortgenoten of andere ertsbijensoorten);
- iets meer dan de helft van de overwinterende ertsbijen zijn mannetjes;
- 26 % van de blauwe ertsbijen overwintert in stengels die eerder door ertsbijen als nest zijn gebruikt;
- 61 % van de blauwe ertsbijen knaagt een nieuwe stengel uit om in te overwinteren;
- 13 % van de blauwe ertsbijen overwintert in nesten van andere bijen of wespen;
- zowel mannelijke als vrouwelijke ertsbijen proberen soms een tweede keer te overwinteren - bij de blauwe ertsbij is dit slechts één maal vastgesteld (bij een vrouwtje).
Vooral het laatste resultaat is verrassend: ertsbijen kunnen dus behoorlijk oud worden. Van twee niet-Nederlandse soorten is nu bekend dat de mannetjs soms meer dan anderhalf jaar kunnen leven. Dat is erg oud voor een bij. Of dit voor de blauwe ertsbij ook geldt is nog niet goed duidelijk, maar de vastgestelde tweede overwinteringspoging van een vrouwtje doet vermoeden dat dit ook bij deze soort zou kunnen voorkomen.
Het artikel is hier te vinden (geen open access).