Braamtronkenbij bereikt Nederland
20 oktober 2022. - Menigeen heeft ze wel eens gezien: tronkenbijen. Kleine bijtjes die ’s zomers voor een insecten- of bijenhotel vliegen of die zenuwachtig met hun achterlijf trillend stuifmeel op composieten verzamelen. Deze onopvallende bijtjes worden vaak in tuinen in steden en dorpen waargenomen. Nu is echter een nieuwe tronkenbij voor Nederland gevonden.
Vrouwtje braamtronkenbij. Foto: J.T. Smit.
Herkenning
De braamtronkenbij lijkt sterk op de tronkenbij, maar is kleiner en oogt wat contrastrijker door de duidelijke witte haarvlekken op het gezicht. Ook is hij wat minder rommelig behaard dan de tronkenbij. De vrouwtjes van de braamtronkenbij zijn het gemakkelijkst te herkennen aan de dikte van de kop. De kop is bij de braamtronkenbij achter de ogen beduidend minder breed dan de breedte van het oog en bij de tronkenbij minstens zo breed. Mannetjes zijn veel gemakkelijker te onderscheiden. Het mannetje braamtronkenbij heeft aan het begin op zijn buik slechts wat korte haartjes staan, terwijl de tronkenbij daar dicht en lang behaard is.
De vindplaats van de braamtronkenbij in Arnhem. Foto: Kees Goudsmits.
Stuifmeel en holle stengels
De levenswijze van de braamtronkenbij is vergelijkbaar met die van de tronkenbij. Ze verzamelen beide stuifmeel van vooral grote composieten en nestelen in gangetjes en holle stengels. De wetenschappelijk naam luidt Heriades rubicola, waarbij rubicola 'braam bewonend' betekent. De braamtronkenbij nestelt echter net als de tronkenbij ook in gaatjes in dood hout of in andere holle stengels en takjes, terwijl de tronkenbij ook in braamtakjes nestelt. Op de vindplaats in Arnhem zaten beide soorten gezamenlijk naast elkaar op bloeiend kruiskruid. De braamtronkenbij lijkt dan ook geen hoge eisen aan zijn omgeving te stellen en zou met ons opwarmende klimaat ook elders in stedelijke omgeving kunnen verschijnen.
Het kan de moeite waard zijn om ’s zomers in de tuin, het park of op het balkon eens goed naar de kleine bijtjes te kijken, misschien komt u de braamtronkenbij wel tegen!
Tekst: Kees Goudsmits en John Smit, EIS Kenniscentrum Insecten
Vrouwtje braamtronkenbij. Foto: John Smit.